(Энӧ
гижӧй дзик пыр
комментарийяс! Медводз лыддьӧй
текст дзоньнас да сюся.)
Во
кык-ӧ куим сайын тӧдмалі выль кыв –
виктимблэйминг (тайӧ вись мыждӧм; пырӧма
англичан кывйысь: victim – вись, жертва;
to blame – мыждыны). Шуам, кодлыськӧ
гусялӧмаӧсь кӧлуйсӧ, сійӧ висьталӧ та
йылысь ӧтуввезйын (либӧ та йылысь гижӧны
статья). Дзик пыр тшак моз петӧны
комментаторъяс, кодъяс шуӧны, ачыд пӧ
мыжа, колӧ пӧ бурджыка кӧлуйтӧ видзны
да с. в. Кодлы таысь бур? Гусясьысьяслы.
Либӧ гижӧны мырдӧналӧм
(насилуйтӧм)
йылысь. Сэки уна сикаса ханжаяс, гуга-бана
шаньгаяс юалӧны: “Кыдзи вӧлі
пасьтасьӧма висьыс? Мыйла сёр рытнас
вӧлі ывла вылын? Мыйла эз пышйы?” (Кодкӧ
на пиысь вермӧ лоны тролльӧн либӧ аньясӧс
дзик оз пыдди пукты, а кодкӧ вермӧ лоны
и прӧстӧй мортӧн, весиг нывбабаяс гижӧны
татшӧмтор.) Кодлы таысь бур? Мырдӧналысьяслы
(насилуйтысьяслы).
Йӧзыс быттьӧ вунӧдӧны: коді преступник – ӧд сійӧ и мыжа.
Со
и коми йӧз пинясьӧны-зыксьӧны, ӧта-мӧдӧс
мыждӧны. Неважӧн “Коми енкӧла” котырын
петіс гижӧд ӧнія ситуация школаясын
йылысь: оланпаслы (законлы) паныд нуӧдӧны
анкетируйтӧм, кӧнсюрӧ тшӧктӧны бӧрйыны
роч кыв кыдзи чужан кыв. Мӧд ногӧн кӧ,
мырддьӧны комияслысь чужан кывсӧ (со
татшӧм “мезд” да “ас вӧля серти
бӧрйӧм”). Колӧ эськӧ ӧтувтчыны, водзсасьны,
ӧта-мӧдыслы отсавны... А со мый гижис ӧти
коми комментатор (дерт, рочӧн, медым
став тролльяс-вӧрӧгъяс аддзисны; ме
гижӧдсӧ чышки): “А сы вӧсна мый коми
кывсӧ тшыкӧдӧмаӧсь”. Сідзкӧ филологъяс
челядьлӧн да налӧн бать-мамлӧн вын вылӧ
лишнӧй надейтчисны да та понда лёк
неолибералъяс закон торкалӧны? (А тайӧ
буретш неолиберальнӧй реформаыс: чинтӧм,
топӧдӧм, “оптимизируйтӧм”.) Кодлы лоас
пӧльза тайӧ вись мыждӧмсьыс (тані висьыс,
жертваыс – коми культура)? Сӧмын горш
чиновникъяслы да коми кыв вӧрӧгъяслы.
Менам
эм некымын велӧдан небӧглӧн скан (1–4
класслы, 2010–2013-ӧд восяяс, коми кыв кыдз
чужан кыв). Дзоньнас ме найӧс, дерт, эг
лыддьы. Колӧ пыді видлалӧм-анализ. Менам
медводдза донъялӧм со кутшӧм (сӧмын энӧ
вунӧдӧй: ме абу специалист, да гырысьджык
классъяслы небӧгъяс менам абуӧсь). Сэтчӧ
пыртӧмаӧсь коми гижысьяслӧн висьтъясысь
либӧ кывбуръясысь торъяс. Тайӧ, дерт,
абу “тшыкӧдӧм” коми кыв. Гашкӧ, терминъяс
вылӧ лёк реакция? Ӧтарсянь, терминологияыс
– абу кыв тшыкӧдӧм. Мӧдарсянь, йӧзыслӧн
кӧ паника быд тӧдтӧм кыв вӧсна, колӧ
бурджык велӧдан методика, нӧшта колӧ
эськӧ мӧвпавны, уна-ӧ теория колӧ школаса
уджтаслы (программалы).
Коми кыв велӧдан медтӧдчана мог – медым
мортыд кужис грамотнӧя гижны да бура
лӧсьӧдны текстъяс. Дерт, ставсӧ колӧ
вӧчны конструктивнӧя, пинясьтӧг.
Велӧдчысь
вын вылӧ лишнӧй надейтчӧм – тайӧ уна
туялысьяслӧн сьӧкыдлун.
70-ӧд воясын Андрей Николаевич Колмогоров
реформируйтӧма математика
велӧдан уджтас (программа).
Ставыс лоис тӧдчымӧн абстрактнӧйджык.
Дерт, Колмогоров – нималана математик,
сылӧн могыс вӧлі бур... но челядьлы лои
сьӧкыдджык велӧдчыны. Лев Семёнович Понтрягин гижӧма, учебникъясын пӧ вӧліны
дзик гӧгӧрвотӧм абзацъяс (тыдалӧ,
небӧгъяссӧ лӧсьӧдӧмаӧсь омӧль кужанлуна
йӧз). Сэсся уджтассӧ бара
вежӧмаӧсь, ме велӧдчигӧн ӧткодь
куимпельӧсаяс (равные треугольники) эз
нин вӧвны “конгруэнтнӧйясӧн”. Но, шуам,
миян кафедраӧн вӧвлӧм веськӧдлысь
чайтӧ: мӧвпыс
Колмогоровлӧн вӧлі бур, сӧмын олӧмас
пӧртӧмыс
вӧлі лёк.
Колмогоровлӧн
реформа да мӧдара реформа лоисны сӧвет
кадӧ, сэки туялысьясӧс да велӧдысьясӧс
эз топӧдны. Ӧні став нелючкияс тӧдчымӧн
сьӧкыдджык бырӧдны: сьӧм оз сетны,
бюрократия, минобр университетъяслы,
институтъяслы да школаяслы абу ёрт.
Сідзкӧ мыжаӧсь абу туялысьяс, а
капиталистъяс чиновникъяскӧд. И буретш
капитализм вӧсна бать-мамлы оз тырмы
кад челядькӧд сёрнитны, челядьлӧн жеб
дзоньвидзалун, велӧдысьясӧс да туялысьясӧс
нартитӧны, ставыс ёна мудзӧмаӧсь.
Оз
ков дзик пыр гижны комментарийяс! Медводз
лыддьӧй текст дзоньнас да сюся,
сэсся мӧвпалӧй, кодлы лоас пӧльза
гижӧдсьыныд, а кодлы лёктор. Нелючкияс
йылысь оз ков гижны рочӧн роч сайтъясын
да лист бокъясын.
Комментариев нет:
Отправить комментарий