Вӧлӧмкӧ, кутшӧмсюрӧ "я-сам-комияс" чайтӧны, "рӧмпӧштан" кыв пӧ — неологизм, став рӧдвужныс куш "зеркала" кывйӧн пӧ вӧдитчылӧмаӧсь да. Коми кыв корпусысь да мукӧдлаысь вайӧдӧм примеръяссӧ татшӧм "прамӧй коми йӧзыс" пыдди оз пуктыны.
Медым менам зільӧм эз вош, гижа блогӧ, мый тӧдмалі "рӧмпӧштан" кыв йылысь.
Со Видеманлӧн 1880-ӧд вося кывкудйын "рӧмпӧштан" кыв (вуджӧдӧма немеч кыв вылӧ).
Ӧні видзӧдлам Молодцов корпусӧ. "Рӧмпӧштан" кыв сюрӧ 24-ысь, "ԅеркала" — 6-ысь, "ԅеркалӧ" — 3-ысь, "ԅеркало" абу.
Коді нӧ вӧдитчӧма "рӧмпӧштан" кывнас? Молодцов Сандрӧ Васьӧ ("Лыддьысьны велӧдчан" небӧг, 1920), Нёбдінса Виттор ("Ӧнія газет" кывбур — "Югыд туй" газетысь, 1922-05-06; "Коммуын" очерк — "Ордым" журналысь, 1929 №10), сэсся Парма сайнима морт (тшӧтш "Югыд туй" газетын), Борис Ярасов, Кон-Ӧль (А. Л. Куликов), Пармазон ("Ордым" журналын), А. Чеусова ("Сӧвет союз" небӧгын, 1929), нӧшта некымын морт.
Латинича корпусын "rəmpəꞩtan" кыв паныдасьлӧ 3-ысь ("Газетнӧй лист: электрическӧй опытъяс" да "Физическӧй география" небӧгъясын). "Ⱬerkala" да "ⱬerkalə" — 3-ысь да 2-ысь.
Владимир Латкинлӧн "Тундраса мойд" поэмаысь (гижӧма 30-ӧд воясӧ; Молодцов корпусӧ абу на пуктӧма):
"...Мем мукӧддыр кажитчӧ
Кодзула енэжыс —
Мувывса уджъяслӧн
Бур рӧмпӧштан..."
"...Тундраса
Чум дорын мӧйму
Ми тэкӧд ӧд видзӧдім
Му рӧмпӧштан?.."
Нӧшта ме коркӧ текставлі Николай Терентьевлысь 1936−39‐ӧд воясся луннебӧгсӧ (сэсся помӧдз тайӧ уджсӧ вайӧдӧмаӧсь Екатерина Хозяинова да Марина Федина, ӧні гижӧдыс йӧзӧдӧма нин). Сэні "рӧмпӧштан" кывйыс тшӧтш некымынысь паныдасьлӧ.
Видзӧдлам ӧнія графикаа корпусӧ. Кыдзи ми тӧдам, 1940−50ʼ воясӧ коми кывсӧ ёнакодь рочмӧдӧмаӧсь. Гашкӧ, сэки и дугдӧмаӧсь гижны "рӧмпӧштан" кывсӧ?
Со 1939−40ʼ воясся некымын пример:
Ананий Размысловлӧн "Мишалы" (сійӧ жӧ "Воклы") кывбурысь (гижӧма фронт вылын): "Рӧмпӧштан кодь Эжва юным шыльыд..."
Ыджыд
тыш бӧрын, сёр Сталиндырся кадӧ "рӧмпӧштан" кывсӧ абу на шыбитӧмаӧсь. Со
кӧні сійӧ эм: Александр Матвеевлӧн "Гожӧм" да "Маша" кывбуръясын, С.
Игнатовлӧн "Коми край" гижӧдын, Дмитрий Конюховлӧн "Республикаӧй менам"
кывбурын (1946), В. Юхнинлӧн "Тундраса бияс" романын, Серафим Поповлӧн
"Менам Эжвалы" кывбурын, Яков Рочевлӧн "Эжва дорын" кывбурын (1947),
Борис Палкинлӧн "Страдна дырйи" кывбурын (1950), "Важ коми мойдъяс"
небӧгын (1950). 1951-ӧд воын Дмитрий Конюхов "Коми кыв кузя ӧткымын
вопросъяс" статьяын гижӧ: "Йӧз сёрниын абу этша случай, кор русскӧй кывъяс
употребляйтчӧны параллельяс коми кывъяскӧд, например: тӧварыш — ёрт,
пасибӧ — аттьӧ; толькӧ — сӧмын; ещӧ — нӧшта; небеса — енэж; бабушка —
пӧчӧ, пӧч, дед, дедӧ — пӧль, пӧльӧ; тысяча — сюрс; зеркала — рӧмпӧштан;
песня — сьыланкыв; столб — сюръя; зарни — зӧлӧта; старайтчӧ — зільӧ и с.
в." (Войвыв кодзув, 1951 №12). Сы бӧрын авторыс шуӧ, колӧ пӧ ӧткодя
кыкнан вариантӧн вӧдитчыны.
Сы бӧрын "рӧмпӧштан" петкӧдчӧ 1955-ӧд воын, Георгий Торлоповлӧн да Геннадий Юшковлӧн кывбуръясын, 1956-ӧд воын — "Коми мойдъяс, сьыланкывъяс да пословицаяс" небӧгын (сідзкӧ абу сӧмын гижысьяслы "рӧмпӧштан"-ыд тӧдса, фольклорын тшӧтш эм).
Но, ме чайта, тырмас нин примеръяс вайӧдны. Помала гижӧдӧс В. Лыткинлӧн да Е. Гуляевлӧн коми этимология кывкудйысь фотоӧн:
