пятница, 21 июля 2023 г.

Мойд нисьӧ шмонь, шмонь нисьӧ мойд

Сюри 1925-ӧд вося газетъясысь китайса карлӧн (гашкӧ, сиктлӧн) Майотан ним. Пондім корсьны верӧскӧд — мый нӧ тайӧ? Вӧлӧмкӧ, сійӧ жӧ карсӧ (сиктсӧ?) важ прессаын шулӧмаӧсь "Лайотан" да весиг... "Лапотань"! Бӧръя нимыс тешкодьӧн кажитчис. Кад мысти со кутшӧм мойд менам артмис.

Паськыд туй кузя Кань-Лапотань восьлалӧ. Мунӧ-тапикасьӧ, кань олӧмӧн нимкодясьӧ. Енэжын лэбач чивзӧ — каньыд сюся кывзӧ. "Шань кай шы!"

Паныд мунӧ Сыр Тыра Шыр — ошйысьӧ восьлалігтыр:

— Муна няньяс тшыкӧдны, сикт помса аньӧс тшыгйӧдны!

— Да каньӧс кыйсьыны ышӧдны! — мӧвпыштіс Лапотань. — Тэ кӧ меысь он видзчысь — но сідзкӧ виччысь!

— Асывнас вокъяскӧд сыр ёкмыль пытшкӧ пырим. Артмис шыр тыра сыр, а ӧні ме — сыр тыра шыр! И тадзи пыр лоас. Зілис менӧ ӧти морт кыйны-вийны. Гӧтырыс сылы шуис: аски пӧ "Шырпотреб" лавкаӧ пыран, босьтан шыр лэч да ӧти сайын меным лэчыд шыран. Тадз и вӧчис. Ме налькйысь став сырсӧ сёйи да эг сюр, со кутшӧм менам вежӧра юр! Ме, кыр ув шыр, некор ог быр!

Весиг сьывны пондіс:

— Менӧ тавой кыйліс сюзь,
Сӧмын шырыд пельк да сюсь!

— А ме, Шыртӧм Гыж, сюзьысь сюсьджык! — шуас Лапотань да кутас шыртӧ.

***

Каньыд шыр джынсӧ сёяс, шыр джынсӧ нопйӧ пуктас да водзӧ мунас.

Аддзӧ — быдмӧ зӧр сора шыранькытш, сы пӧвстын тупыльтчӧ канькытш: тайӧ энь кань да ай кань — быттьӧ Инь да Ян. Куррр ни муррр узьӧны.

— Эй, кык дыш кань, мый туплясянныд, шыръяссӧ онӧ куталӧй?

Каньясыд садьмасны да нявзасны:

— Олан-вылан, Кань-Лапотань! А мый тэнад нопъяд эм? Шыр али сыр?

— Менам эм сыр тыра шыр джын да нявзысь матрас. Верма козьнавны: коді тшыгджык — сылы шыр джынсӧ сета, коді дышджык — сылы матрас вичмас.

Тшыгджык кань шыр джынсӧ сёяс, кургигтырйи тупыльтчас. Дышджык кань матрас вылӧ водас. Нюжӧдчас, очсыштас — а унмовсьны оз вермы: матрасыд нявзӧмӧн нявзӧ!

Чеччас кысук, матрас чеччас сыкӧд тшӧтш.

— Кык дыш кань, мыйла шыръяссӧ онӧ куталӧй? Ме, нявзысь матрас, петкӧдла час тіянлы мастер-класс!

Пӧрис каньӧ да велӧдіс дыш руньӧясӧс кыйсьыны.

Уна шыр куталісны. Вӧлі кык дыш кань — лои кык зіль кань, сюсь да шань.

А здӧвӧль Лапотань бӧр гортас муніс.

***

Регыд став шырыс бырис. Некод сэсся оз кут сёян тшыкӧдны — йӧзӧс тшыгйӧдны!