Куим во сайын лёк юӧр меным воис. Ёна бӧрді, но зэв зіля понді отсавны финн-йӧгра лабораториялы: быдсикас гижӧдъяс Коми онлайн небӧгаинӧ дасьтывлі да пуктывлі, Коми тӧданін сайтӧн ёнджыка понді ноксьыны, да мукӧдтор.
Ӧні бара воис кад тайӧ уджас вӧйны. Кыдз позьӧ пыдіджыка.
Джуджыд пу йывъяс
Чышкӧны медбӧръя кымӧръяссӧ.
Еджыд кымӧр ёкмыльяс
Шлывгӧны лӧз рӧмпӧштан вывті.
Вӧрыс тшӧтш лӧньлӧ,
Джуджыд енэж сӧдзигтырйи.
Веж куст бара томмӧ,
Тӧвтӧг весиг кышакылӧ.
Кельыдлӧз енэж моз
Сӧдзӧ вочасӧн лов.
Рӧмпӧштанын кодь
Сійӧ тӧдчӧ мича, яръюгыд.
Оригинал тані (180 лб).
Ыджыд аттьӧ Ӧньӧ Лавлы отсӧгысь!
(шмонь; сиа сійӧс "йӧзкостса этимологъяслы")
Коми йӧз шуӧны: "кос пу йылын тури йылысь висьтавны" — сідзкӧ сӧрны, нинӧм абусӧ больгыны. Кыдз нӧ тайӧ зумыд кывтэчасыс артмӧма?
Та йылысь ме пӧчӧсянь кывлі. Ачыс сійӧ чужлӧма-быдмылӧма Кардорын. А сэтчӧ тшӧкыда волывлӧма Уйма сиктысь Ӧмидз Семӧ. Ӧти праздник лунӧ карса площадь вылын сійӧ и висьталӧма кос пу йылысь турисӧ:
"Коркӧ важӧн Кардорсянь неылын вӧлі кимӧститчан нюр. Коді сэтчӧ веськавлас — пондас нинӧм абусӧ лӧсьӧдлыны; вежӧраджыкъясысь сэсся бур мойдысьяс артмывлӧмаӧсь. Нюр вывсьыс пӧ ачыс Мюнхгаузен барон турипув вотлӧма. Карыд ӧд миян Еджыд саридз дорын да, важысянь гранича сайысь быдсикас йӧз татчӧ волывлӧмаӧсь.
Локтасны ӧтчыд Кардорӧ кык купеч — Прансуз муысь да Коми муысь. Прансузыд став тӧварсӧ вузалас да войвывса вӧрті мӧдас ветлӧдлыны. Тӧдлытӧг и воас кимӧститчан нюрад. Ойя да ойя, мый нӧ сыкӧд лоис? Юрыс кутіс бергӧдчыны, мыйкӧ сьылӧ нисьӧ горзӧ... А нюр шӧрас друг быдмис джуджыд пашкыр... турипув пу. Вотӧсъясыс мичасьыс-мичаӧсь!..
Садьсялыштас прансузыд да пондас турипув тусьяссӧ чукӧртны. Локтас карад да базар вылӧ нуас. Ставыс шензьӧны: кытысь нӧ пӧ татшӧм бур вотӧсыс? Турипув кодь, но кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс.
— Развесистая клюква! — вочавидзӧ прансуз.
Йӧзыс сералӧны, оз эскыны. Сӧмын коми тӧргӧвеч шуӧ: ветла пӧ, видзӧдла, мыйся пашкыр турипув быдмӧ Кардор гӧгӧр нюръясын.
Воис нюрад, аддзис турипув путӧ. Кӧсйӧ коми купечыд тусьяс вотны — да юрыс кутіс бергӧдчыны, ачыс сьылӧ нисьӧ горзӧ... Мыйся вӧрса тані кимӧститчӧ?
Коркӧ-некоркӧ садьсялыштіс тӧргӧвечыд да аддзис: турипув пуыд косьмӧма, а сылӧн йылас тури пукалӧ. Аттӧ дивӧ!
Локтіс бӧр карад да аддзылӧмтор йылысь и висьталіс, сэсся бӧр Коми муӧ муніс.
Сы бӧрын пӧшти став кардорсаыд йӧймисны: шӧйтӧны нюрас, сэсся ӧта-мӧдыслы быдсяматор сӧрӧны. Некод оз уджав, сӧмын мойдъяс мойдӧны. Веськыд мат!
Карса натшальство скӧрмис да приказӧн тшӧктіс: нюрланьыс ветлыны дзик оз позь; нинӧм абусӧ висьталӧмысь да лицензиятӧг мойдӧмысь — штрапуйтасны да чижовкаӧ пуксьӧдасны.
Некымын во мысти Уйма сикт гӧгӧр пондас шӧйтны кутшӧмкӧ гундыр нисьӧ ош. Ӧти мужик аддзас сійӧс вӧралігас да повзяс, горзігтырйи сиктас котӧртас. Аньяс-жонкаяс пырысьтӧм-пыр Уйма пасьтала разӧдасны лёк звер йылысь сёрни. Ставыс полӧны-тіралӧны: "Ойя да ойя, сёяс миянӧс мисьтӧм бугыльыс!"
Локтӧ скӧр урадник, равзӧ:
— Ставнытӧ штрапуйта! Ставнытӧ чижовкаӧ пуксьӧда! Бара нинӧм абусӧ сӧранныд!
Вӧралысьыд вочавидзас:
— Ачым аддзывлі, сё збыль! Вайӧй ӧтлаын кыям сійӧс!
Чукӧртчисны уймасаяс да мӧдӧдчисны вӧрӧ. Коркӧ-некоркӧ и петкӧдчас ош нисьӧ гундырыд. Йӧзыд кӧ ӧтлаын — оз нин повны. Вӧтчӧны звер бӧрся... а сійӧ кимӧститчан нюрлань котӧртас! Вӧралысь шуӧ:
— Кыдзи нӧ сійӧс кыям? Сэтчӧ ӧд оз позь муннысӧ!
Урадник горзӧ:
— Талун позьӧ! Ату его, ату! Ураааа!
А гундырыд нин нюрас. Юрсӧ чатӧртӧма, лёка равзӧ...
Тури повзяс,
Енэжас лэбзяс.
Кос пу ловзяс —
Пытшкӧсыс небзяс;
Юас-нёнялас
Нюрпытшса ваяс —
Да турилань каяс.
Пу бӧрсяыс и гундыр-ошкыд лэбзис.
Локтісны гортас уймасаяс. Быттьӧ нинӧм эз и вӧв, некод нинӧм оз мойд, оз сӧр. Бырӧма кимӧститчан нюрыд. Регыд и кардорса натшальство приказсӧ дугӧдіс — оз нин пӧ ков.
...А мый нӧ лои коми купечыдкӧд? Неважӧн ӧти нывка меным висьталіс:
— Пӧрысьяссянь кывлі: вӧлі пӧ миян сиктын Мойдысь Вась, тӧргӧвеч. Ӧтчыд Кардорсянь локтӧм бӧрын кос пу йылын тури йылысь висьталӧма, а сэсся быдсикас мойдъяс лӧсьӧдӧма. Кадысь водз пӧ кувсьӧма, важӧн нин мӧдаръюгыдас. Кывзім пӧ сійӧс нимкодьпырысь, а ӧні нинӧм нин пӧ огӧ вермӧй казьтыштны, ставыс вунӧма. Сӧмын „кос пу йылысь тури висьтавны“ лои пӧслӧвичаӧн."
***
Менам пӧчӧ кӧ Ӧмидз Семӧсянь тайӧс кывліс — позьӧ эскыны! Кодкӧ шуӧ, Семӧыд пӧ ачыс дзолядырйиыс ылавлӧма да кимӧститчан нюрас веськавлӧма. Энӧ кывзӧй татшӧм йӧзсӧ — кос пу йылысь тури найӧ висьталӧны!
* эм нӧшта "коз пу йылын тури" вариант
PS Ыджыд аттьӧ бур йӧзлы редактируйтӧмысь!
