воскресенье, 31 января 2021 г.

Кузебай Гердлӧн "Зарни шунды ӝужалоз" кывбурлы подстрочник

Нӧшта ӧти подстрочник лӧсьӧді. 2019-ӧд воын Ӧльӧш Иванлы сиӧм конференция вылын ӧти удмурт туялысь (жаль, вунӧді сылысь нимсӧ) орччӧдіс Иван Куратовлысь да Кузебай Гердлысь кывбуръяснысӧ, "Петас, вокъяс, шонді тан" строка йылысь сёрнитіс. Гердлӧн кывбуръясас пӧ тшӧтш эм тайӧ темаыс. Ме кык татшӧм кывбур аддзи, дженьыдджыкыслысь подстрочник петкӧдла.

 "Зарни шонді петас — йӧзлы шуд ваяс. Коньӧр йӧз шойччас — дугдывтӧг мырсьӧмысь эновтчас. Чеччӧй! Мунӧй, ёртъяс, садьмӧдӧй войтырӧс — петкӧдлӧй сылы югыд зарни туй. Висьталӧй сылы мывкыда, зарни кывбуръяс — тайӧ пемыд удмурт войтырыс сэки узьӧмысь чеччас!" 

Оригиналсӧ позьӧ аддзыны татысь (лб. 64). 

пятница, 15 января 2021 г.

"Ми сыкӧд ӧти карын..." (Ашальчи Окилӧн кывбурлы подстрочник)

 Лӧсьӧді Ашальчи Окилӧн нӧшта ӧти кывбурлы подстрочник. Гижӧдыс тӧд вылӧ уськӧдӧ Иван Куратовлысь "Грездса ныв карса баринлы" кывбурсӧ. Но эпохаыс дзик мӧд, зонмыс абу барин, ныла-зонма весиг гырысь школаын ӧтлаын велӧдчӧны. Но сідз жӧ ӧта-мӧдӧс оз гӧгӧрвоны...

"Ми сыкӧд ӧти карын, ӧти вузын велӧдчим. Ӧти туйӧд тувччалім, ӧти удж вӧчим. Ӧтчыд тӧдмасим — зэв дыр сёрнитім:

 — Коді нӧ тэ? — сійӧ шуис.

 — Ме удмурт ныв, — вочавидзи.

 — Ме роч зон, — сійӧ шуис.

Ачыс серӧктіс. Дзик весьшӧрӧ тӧдмасим — мӧвпышті.

— Вуз кӧ помалан, кӧн уджавны кутан? — ме вылӧ видзӧдӧмӧн сійӧ юаліс. — Ёна гажтӧмалан ӧд сэні, тайӧ пемыд сиктъясад.

  Тэ йӧй казак зон, — паныд ме шыаси. — Гажтӧмтчӧ ӧмӧй коркӧ енкай ыбъясын? Гажтӧмтчӧ ӧмӧй коркӧ чериыд ваын?

 — Збыль, сідз, — сійӧ шуис, сэсся серӧктіс. — Ме карын быдми, сійӧ жӧ карас кута овны, сійӧ карас менам мамӧй, сійӧ карас кута уджавны.

 — Абу ёрт меным тайӧ том зонмыс, — мӧвпышті... Проломнӧй уличаӧд ӧтнам восьлавны понді." (Проломнӧй улича — Казаньса улича ним.)

Гижӧдсӧ позьӧ аддзыны татысь (лб. 31–32).

суббота, 2 января 2021 г.

Овлӧ тай...

 ...мойвиӧм дзик виччысьтӧг усяс. Колян воын кӧсйи лӧддза-номъя тӧлысьнас Сыктывкарӧ ветлыны да 1921-ӧд вося "Удж" газетысь коми гижӧдъяс текстуйтны. Карантин понда эз артмы. Сэсся Комиӧ некымынысь ветлі, но либӧ кадӧй эз вӧв, либӧ небӧгаиныс вӧлі тупкӧма... Ӧшым тӧлысьӧ Куратов музейын ремонт вӧлі авария понда. Шуисны, сомын пӧ 12-ӧд лунсянь (субӧтасянь) воссяс. Небӧгаиныс шойччан лунъясӧ бара жӧ тупкӧма, а 14-ӧд лунӧ меным гортӧ бӧр нин лэбны колӧ вӧлі. Но, мися, сідзкӧ, "90 во сайся гижӧд" котырын 100 во сайся статьяяс локтан воӧ оз петны. Жаль, дерт... Виччысьтӧг телепон вылӧ воӧ sms: рейсыс пӧ дугӧдӧма. Ковмис ӧти лунӧн сёрӧнджык Мӧскуаӧ лэбны, но буретш та вӧсна медбӧръя лунӧ верми веськавны музейса небӧгаинӧ да текстуйтны некымын гижӧд. Сідзкӧ, тӧвшӧр да урасьӧм тӧлысьнас 100 во сайся статьяяс петасны.

Тӧрыт Ӧньӧ Лавкӧд мӧвпалім: позяс оз таво Ичӧт Иванлысь гижӧдъяс небӧгаинӧ пуктыны (медым копирайт не торкавны)? Кулан воыс Иван Сажинлӧн абу стӧча тӧдса: ӧтилаын гижӧма 1951-ӧд во, мӧдлаын — 1962-ӧд во. Алёна Ельцовалысь юалі — официальнӧ пӧ лыддьысьӧ 1962-ӧд во. Сідзкӧ, оз на позь йӧзӧдны (а кӧні олӧ рӧдвужыс, некод, буракӧ, оз и тӧд). Понді мӧдторйӧн ноксьыны. Тӧрыт вӧлі Геннадий Беляевлӧн чужан лун. Кӧсйи бӧрйыны "Коді сійӧ, коді тайӧ..." небӧгысь гижӧдсӧ, медым "Коми енкӧла" котырӧ пуктыны. Босьті Кон Ӧль йылысь статьясӧ, сійӧ абу вывті ыджыд да. А сэні, вӧлӧмкӧ, Ичӧт Иван йылысь со мый гижӧма: 
"Ёна дыр корси Ичӧт Иванлысь олан туй помсӧ, уна «кулан во» аддзылі сылысь ӧтилаысь да мӧдлаысь: 1960, 1962, 1964 во... Та йылысь ёнакодь вензьылісны Иван Изъюров да Сергей Морозов. Бӧръяыс уджавлӧма война бӧрас, весиг дыркодь, Крымын (а Сажин сэні овлӧма, Евпаторияын) да сылы быттьӧ колӧ вӧлі тӧдны. Изъюров шулывліс, сӧрӧ пӧ Сергейыд, да Сажинлысь мӧд кулан кад индывліс. Но некоднаныс абу тӧдӧмаӧсь.
Дзик неважӧн бур йӧз отсӧгӧн тӧдмалі, мый вӧйӧма либӧ вӧйтӧмаӧсь 1951 воӧ. Тайӧ стӧч, юӧрыс МВД органъяссянь".